Upadłość przedsiębiorstw

Upadłość przedsiębiorstw

Do wszczęcia procedury niezbędny jest wniosek złożony przez dłużnika lub jego wierzyciela, a następnie postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości. Upadłość może zostać ogłoszona przez sąd jedynie wobec spółki lub osoby, która nie jest już w stanie regulować swoich długów, a więc stała się niewypłacalna w rozumieniu ustawy.

Na czym polega postępowanie upadłościowe przedsiębiorstwa? Polega przede wszystkim na wspólnym dochodzeniu roszczeń przez wszystkich wierzycieli niewypłacalnego dłużnika. Jest to jedna z głównych cech różnicujących w stosunku do postępowania egzekucyjnego, które prowadzone jest na rzecz pojedynczych wierzycieli. Naczelnym celem postępowania upadłościowego jest spłacenie zobowiązań dłużnika wobec jego wierzycieli w jak największym stopniu. Dodatkowo, jeśli istnieje taka możliwość, postępowanie upadłościowe ma na celu zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika.

Tryb ogłoszenia upadłości - jak wyglądał, a jak wygląda aktualnie:
Przed dniem 1 stycznia 2016 r. postępowanie upadłościowe mogło być prowadzone w dwóch trybach:

• Pierwszym z nich była tzw. upadłość układowa. Procedura ta miała w założeniu doprowadzić do przyjęcia sposobu restrukturyzacji zobowiązań dłużnika przez zgromadzenie wierzycieli, a następnie zatwierdzenie tego sposobu przez sąd. W tym przypadku dłużnik zachowywał swoje przedsiębiorstwo, a zadłużenie spłacane było - co do zasady - z osiąganych przez dłużnika zysków, na zasadach określonych w układzie.
• Drugim trybem postępowania upadłościowego była (i nadal jest) upadłość likwidacyjna. W tym trybie syndyk przeprowadza sprzedaż całego majątku dłużnika, ściąga lub sprzedaje należne mu wierzytelności i wykonuje lub zbywa prawa majątkowe, a następnie dzieli uzyskaną kwoty między wierzycieli dłużnika.

Od dnia 1 stycznia 2016 r. każda upadłość ogłaszana jest w trybie likwidacyjnym. Nie ma już „upadłości z możliwością zawarcia układu z wierzycielami” czy „upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika”. Jest po prostu „upadłość”. Z perspektywy lat okazało się bowiem, że ogłoszenie upadłości w trybie układowym bardzo rzadko prowadziło do zawarcia układu z wierzycielami, nie mówiąc już o jego zatwierdzeniu, a następnie wykonaniu. Co prawda, w dzisiejszych czasach można jeszcze spotkać się z trwającymi postępowaniami układowymi, lecz są to tylko takie postępowania, które zostały zainicjowane na podstawie wniosków złożonych do 31.12.2015 r.  

Obecnie w miejsce upadłości układowej ustawodawca wprowadził zupełnie nowe rozwiązanie. Jest nim ustawa- Prawo restrukturyzacyjne. Przewiduje ona cztery różne postępowania prowadzące do zawarcia przez dłużnika układu z wierzycielami. Prawo restrukturyzacyjne pozwala na wszczęcie procedury sądowej jeszcze przed utratą zdolności do regulowania zobowiązań przez dłużnika, a także umożliwia doprowadzenie do zawarcia i zatwierdzenia układu szybciej, niż miało to miejsce w upadłości układowej. Założeniem nowej ustawy jest więc dawać dłużnikom więcej możliwości rozwiązania problemów swojego zadłużenia (tj. w ramach aż czterech postępowaniach), a nadto zawiera takie rozwiązania prawne, które mają uczynić postępowanie bardziej efektywnym.   

W ramach zmian, które weszły w życie w 2016 r. ustawodawca wprowadził równolegle nową regulację w ramach ustawy - Prawo upadłościowe. Jest nią tzw. układ w upadłości. Instytucja ta pozwala na zawarcie przez upadłego układu z wierzycielami, kiedy już po ogłoszeniu upadłości okazuje się, że dla ogółu wierzycieli korzystniejsze byłoby zaspokojenie na warunkach określonych w układzie, niż w wyniku sprzedaży majątku upadłego. W szczególności, układ w upadłości znajduje zastosowanie w sytuacjach, kiedy otwarcie lub kontynuowanie postępowania restrukturyzacyjnego nie było możliwe, ale już po ogłoszeniu upadłości pojawiła się szansa uratowania przedsiębiorstwa upadłego. W praktyce jednak taka sytuacja zdarza się bardzo rzadko, wobec czego zawarcie układu w ramach postępowania upadłościowego należy do wyjątków. Z drugiej strony, ograniczone zastosowanie przepisów o układzie w upadłości może być wynikiem braku wiedzy dłużników o istnieniu w ogóle takiej możliwości ratowania swojego przedsiębiorstwa.

Aktualnie można zaobserwować efekty wprowadzenia zmian w regulacji. Statystyki wskazują, że we wszystkich postępowaniach restrukturyzacyjnych do końca 2018 r. zawarto układy w 263 postępowaniach. Co oznacza, że zawartych układów jest znacznie więcej niż w poprzednich latach, kiedy funkcjonowała upadłość w trybie układowym.